Sytuacja polityczna sprawiła, że pierwsze polskie placówki Zgromadzenia u schyłku XIX wieku mogły powstać tylko w Galicji (Kraków, Wadowice, Lwów). Po roku 1905 otwiera się domy na terenach zaboru rosyjskiego: w Wilnie, Grodnie, Częstochowie. Do uzyskania niepodległości funkcjonują one jako placówki tajne. Rok 1918 daje możliwość oficjalnego zaistnienia Zgromadzenia w Polsce.
|
W roku 1922 zakupiono w Warszawie grunt pod budowę klasztoru, który w roku 1925 stał się siedzibą Zarządu Prowincjalnego. Powstała Prowincja Warszawska Najświętszego Imienia Jezus. |
Miejscem pierwszego nowicjatu dla wszystkich domów polskich było Grodno. W 1946 roku utworzono nowicjat w Ostrzeszowie.
Czas II-giej wojny światowej to lata dramatyczne dla Prowincji, zwłaszcza jej wschodnich placówek. 28 sióstr z Grodna i Wilna wywiezionych na Syberię, przeszło wygnańczy szlak z Armią Generała Andersa, opiekując się "tułaczymi dziećmi" najpierw w Afryce, a następnie zakładając dla nich szkołę w Pitsfordzie (Anglia). W Nowogródku 11 nazaretanek zginęło z rak hitlerowców 1 sierpnia 1943 roku, oddając życie za aresztowanych ojców rodzin. W klasztorze nazaretanek w Kaliszu Niemcy utworzyli w 1942 roku ośrodek germanizacyjny dla dzieci polskich, uprzednio wywożąc z niego siostry do obozu pracy w Bojanowie. Dom prowincjalny, nazwany później "twierdzą przy Czerniakowskiej", spełnił szczególną rolę w czasie okupacji i Powstania Warszawskiego. Był miejscem tajnego nauczania, terenem walk, siedzibą sztabu dowódczego "BASZTY", szpitalem (dla żołnierzy niemieckich i węgierskich oraz dla chorych ze szpitala ujazdowskiego). Zorganizowano w nim także kuchnię dla uchodźców (RGO). Mimo uszkodzeń budynek domu prowincjalnego ocalał. |
W wyniku zmiany granic po 1945 roku Prowincja bezpowrotnie utraciła placówki na Wschodzie. W osobach Sióstr, które dobrowolnie pozostały w Grodnie i Nowogródku (S. Małgorzata Banaś), ocalała tradycja obecności Zgromadzenia na tamtych terenach.
.
W Polsce Ludowej Prowincja dzieli los Kościoła: ograniczenie zewnętrznej działalności, zajęcie własności, upaństwowienie szkół, szukanie nowych sposobów utrzymania. Prace apostolskie sióstr w Prowincji koncentrują się wokół działalności charytatywnej, katechezy przy parafiach oraz jedynej ocalałej szkoły - warszawskiego liceum. |
Upadek komunizmu stawia nowe wyzwania i rodzi nowe możliwości. Prowincja otwiera nowe placówki w Polsce i poza jej granicami. Ujawniają się wspólnoty w Grodnie i Nowogródku. Tajny nowicjat na Białorusi może funkcjonować oficjalnie. |
Fara Nowogródzka
Prowincja Warszawska wśród prowincji Zgromadzenia cieszy się szczególnym przywilejem. Na jej terenie znajdują się miejsca związane z życiem i działalnością naszych Błogosławionych: Założycielki - Franciszki Siedliskiej i Męczennic Nowogródzkich. W Roszkowej Woli Błogosławiona Franciszka się urodziła, w Żdżarach koło Nowego Miasta i w Warszawie spędziła dzieciństwo i młodość. Dom w Nowogródku, od chwili założenia (rok 1929) po dzień dzisiejszy, należy do Prowincji Warszawskiej.